کد مطلب:370035 یکشنبه 13 فروردين 1396 آمار بازدید:710

*شبیرى زنجانى، موسى‏

....................

*نجاشى، احمد بن على‏

احمد بن على نجاشى‏

ولادت‏

وى، احمد بن على بن احمد بن عباس بن محمد بن عبد الله بن ابراهیم بن محمد بن عبد الله نجاشى است.

نجاشى در سال 372 هجرى در شهر كوفه به دنیا آمد. پدر او نیز از محدثین و بزرگان شیعه است.

كنیه وى بنا بر تحقیق« ابو الحسین» است( البته بعضى كنیه ابو العباس را به اشتباه براى او ذكر كرده‏اند.) لقب او نجاشى است.( نجاشى بدون تشدید و با فتح و كسر نون خوانده مى‏شود كه با كسره افصح است).

خاندان‏

جد او عبد الله نجاشى، والى اهواز بوده كه نامه‏اى به امام صادق علیه السلام نوشته و امام علیه السلام در جواب،« رساله اهوازیه» را براى او نوشته است.

نجاشى اهل كوفه و اسدى است و چنان كه خود ذكر كرده نسبش به عدنان مى‏رسد. خاندان او« آل ابى السمال»، از بزرگان كوفه بوده‏اند و از گذشته همواره مورد تكریم و احترام مردم قرار داشته‏اند.

سفرها

احمد بن على نجاشى بیشتر عمر خویش را در بغداد گذراند و تنها در چند مورد مسافرت نموده و از بغداد خارج شد كه بیشتر براى زیارت عتبات عالیات بوده است.

از جمله سفرهاى او مى‏توان به سفر او در سال 400 هجرى به نجف اشرف اشاره نمود، كه مدتى نیز در جوار امیر المؤمنین علیه السلام باقى ماند. سفرى نیز به سامراء داشته و به زیارت عسكریین علیهما السلام مشرف شده است.

البته چند بار هم به وطن اصلى خویش، كوفه، مراجعت نموده و در آنجا حدیث شنیده و اجازه گرفته یا اجازه داده است.

دقت و وثاقت نقل‏

از جمله مسائل قابل توجه پیرامون نجاشى آن است كه وى تنها از موثقین و افراد معتبر روایت نقل كرده و با اینكه روایات فراوانى از افراد ضعیف یا متهم به ضعف و طعن در اختیار داشته آنها را اصلا نقل نكرده است.

در موارد فراوانى مى‏گوید در فلان موضوع روایاتى در اختیار دارم كه از شخصى ضعیف یا كتابى ضعیف و مطعون است لذا آنها را نقل نمى‏كنم.

احتیاط و توجه او به حدى بوده كه حتى حاضر به شنیدن حدیث از افراد ضعیف هم نبوده است. این نكته ارزش منقولات بزرگانى چون نجاشى را دو چندان مى‏كند و انسان را نسبت به روایات آنها مطمئن مى‏سازد، خصوصا كه آنان نزدیكتر به عصر روات بوده‏اند و از اعتبار و عدم اعتبار آنها به خوبى اطلاع داشته‏اند.

مهمترین اقدام‏

مهمترین كارى كه نجاشى در عمر خویش انجام داده تألیف كتاب« فهرست اسماء مصنفین» یا همان« رجال نجاشى» است كه پس از گذشت نزدیك به هزار سال از تألیف آن و نوشته شدن صدها كتاب رجال دیگر، هنوز هم مهمترین منبع براى شناخت وثاقت و عدم وثاقت راویان حدیث مى‏باشد.

به اعتراف بزرگان علم رجال و فقها و محدثین،« رجال نجاشى» حرف اول را در میان كتب رجال مى‏زند و در هنگام معارضه، قول نجاشى بر دیگران مقدم است و دیگر كتب را یاراى مقابله با رجال نجاشى نیست.

اساتید و مشایخ‏

نجاشى- علیه الرحمة- از تعداد زیادى از بزرگان روایت شنیده و روایت نقل كرده است. از جمله اساتید او مى‏توان به:

1- پدرش على بن احمد نجاشى 2- شیخ مفید( متوفاى 413 هجرى) 3- احمد بن عبد الواحد بزاز، معروف به ابن حاشر( متوفاى 423 هجرى) 4- احمد بن على سیرافى 5- ابن غضائرى، حسین بن عبید الله و فرزندش احمد بن حسین 6- هارون بن موسى تلعكبرى و فرزندش ابو جعفر بن هارون 7- احمد بن محمد بن عمران، معروف به ابن جندى، اشاره نمود.

شاگردان‏

از جمله شاگردان نجاشى‏اند:

1- شیخ الطائفة، شیخ طوسى 2- شیخ ابو الحسن صهرشتى 3- سید عماد الدین بن معبد حسنى مروزى‏

تألیفات‏

آنچه از كتب نوشته شده توسط نجاشى در دست است عبارتند از:

1- كتاب الجمعة و ما ورد فیه من الأعمال 2- كتاب الكوفة و ما فیها من الآثار و الفضائل 3- كتاب أنساب بنی نصر بن قعین 4- كتاب مختصر الأنواء و مواضع النجوم 5- كتاب الرجال یا فهرست أسماء مصنفی الشیعة( كتاب حاضر)

وفات‏

عالم بزرگوار و نسابه توانا، احمد بن على نجاشى، پس از 78 سال زندگى پربركت در سال 450 هجرى( ده سال قبل از شیخ طوسى) در مطیرآباد، از نواحى سامراء دار فانى را وداع گفت و بسوى معبود پر كشید.

اولین كسیكه به تاریخ و محل وفات او اشاره كرده علامه حلى( متوفاى 726 هجرى) در« خلاصه» است و قبل از او هیچ اشاره‏اى در منابع شیعه و سنى به تاریخ وفات نجاشى دیده نمى‏شود.

*شبیرى زنجانى، موسى‏

موسى شبیرى زنجانى‏

« آیت‏الله سید موسى شبیرى زنجانى» فرزند حاج سید احمد، در سال 1347 ق در شهر قم در بیت فقاهت و تقوى و در دامن مادرى پارسا چشم به جهان گشود. ایشان در این بیت و تحت توجهات والد عظیم الشأنشان تربیت شده و پس از گذراندن تحصیلات ابتدائى، مقدمات و ادبیات را به پایان رساند.

وى از محضر پدر، آیت‏الله محقق داماد و آیت‏الله بروجردى دانش فقه و اصول را فرا گرفت.

پدر ایشان سالها در مدرسه فیضیه قم، اقامه نماز جماعت مى‏نمود و بسیارى از بزرگان حوزه از جمله امام خمینى( ره) در نماز وى شركت مى‏كردند.

وى یكى از افاضل و مدرسین نام‏آور حوزه علمیه قم مى‏باشد كه به فضل و فضیلت مشهور و به متانت و دقت نظر موصوف هستند.

ایشان تقریرات و دروس اساتید خود را به رشته تحریر درآورده و مطالعات متنوع و اطلاعات عمیق و دقیقى دارند. ایشان تألیفات عدیده‏اى در رشته‏هاى مختلف علوم دینى دارند. مطالعات رجالى این استاد برجسته، زبانزد دانشمندان شیعه مى‏باشد. شیوه درس خارج فقه ایشان نیز تكیه بر مباحث رجالى، علاوه بر دقت در متن و دلالت روایات است.

این عالم بزرگ، شخصاً هیچگاه علاقه‏اى به ورود به وادى مرجعیت نداشته و آمدن نام او در لیست معروف جامعه مدرسین هم سبب نشد كه او به ملزومات مرجعیت گردن نهد.

وى تنها به تدریس مشغول بوده و توانسته به عنوان یكى از مهمترین و فنى‏ترین استادان فقه حوزه علمیه قم مطرح شود. مباحث هر روز وى تایپ مى‏شود و در قالب جزوه‏اى در جلسه بعد در اختیار طلاب قرار مى‏گیرد.

ایشان همچون پدر، چندان علاقه‏اى نداشته كه نامش بر سر زبانها باشد. همه اثرگذارى‏ها و فعالیت‏هاى علمى و اجتماعى‏اش را بدون سروصدا پیش برده و از رسانه‏اى شدن ابا داشته است. ترجیح داده كه زندگینامه‏اى از خود منتشر نكند و حتى انتشار رساله عملیه او نیز تابع چنین روندى بوده است. همین امر سبب شده كه او تنها در زادگاه پدرانش( زنجان) و یا بین برخى خواص مقلدانى داشته باشد.

ایشان از همان دوران حیات پدر و پابه‏پاى او در مبارزات روحانیت حضور داشت و نامش در چند اعلامیه و نامه سرگشاده مشهور علیه مقامات وقت دیده مى‏شود.

وى پس از انقلاب، ترجیح داد كه به فعالیت‏هاى حوزوى ادامه دهد و زمزمه اعلام وى به عنوان مرجع تقلید در اواخر حیات مرحوم آیت‏الله العظمى اراكى قوت گرفت. او از آذر 1373 همزمان با شش فقیه دیگر از سوى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به عنوان مرجع تقلید معرفى شد، اما خود وى ترجیح داد روند عادى تدریس و تحقیق را ادامه دهد.

ایشان اكنون در شمار مراجع تقلید بزرگ شیعه قرار گرفته و تبحر ویژه وى در علم رجال، دقت‏هاى روایى وى و اعتقاد او به« عدم حجیت خبر واحد» او را به عنوان یكى از مراجع و فقهاى ممتاز در مكتب قم مطرح كرده است.

او اگرچه محضر علماى بزرگ نجف را نیز درك كرده است و در درس خارج خود نیز عنایت ویژه‏اى به آراى حضرات آیات حكیم و خویى دارد، اما نگاه انتقادى پررنگ او در مباحث اصولى و فقهى در كنار اعتقاد وى به« نظریه انسداد» در علم اصول فقه، عمل به فتاواى او را براى مقلدانش آسانتر كرده است.

آثار:

1- رساله توضیح المسائل.

2- المسایل الشرعیة.

3- مناسك حج.

4- كتاب النكاح.

5- مناسك زائر.

6- پیدایش اصول فقه و ادوار نخستین آن.

7- علم درایه، رجال و تراجم.